Τον τελευταίο καιρό ακούγονται πολλά για επερχόμενες αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο. Αν και δεν έχει ακόμη καταρτιστεί το σχετικό νομοσχέδιο, οι αλλαγές θα είναι ριζικές σε κάποιους τομείς του οικογενειακού δικαίου (τουλάχιστονγ σύμφωνα με το υπάρχον καθεστώς και τη νομική παράδοση της χώρας). Ορισμένες από τις προτεινόμενες αλλαγές θα αφορούν την ίδρυση εξειδικευμένου Οικογενειακού Δικαστηρίου, τη δημιουργία ειδικού Γραφείου Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γάμου, την υιοθέτηση κοινής επιμέλειας και των δύο γονέων (ακόμη και μετά την έκδοση διαζυγίου τους), τη δημιουργία ενός νέου τρόπου υπολογισμού της διατροφής, την προστασία του συμφέροντος του παιδιού αλλά και την δημιουργία ενός συμφώνου συμβίωσης για ομόφυλλα ζευγάρια (που θα περιλαμβάνει και διατάξεις σχετικές με τα κληρονομικά δικαιώματα του ζευγαριού).
Η τελευταία ουσιαστική αλλαγή του Οικογενειακού Δικαίου στην Ελλάδα έλαβε χώρα το 1983. Είναι προφανές ότι μία νομοθεσία που μετράει ήδη παραπάνω από 20 χρόνια ζωής είναι τουλάχιστον “παρωχημένη” και δε μπορεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις ανάγκες της σύγχρονης οικογένειας. Η νέα νομοθεσία στοχεύει στην εξίσωση των υποχρεώσεων αλλά και των δικαιωμάτων των δύο γονέων σχετικά με την επιμέλεια των παιδιών τους. Σύμφωνα με την Εισηγητική Έκθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης, θα προβλέπεται για πρώτη φορά στα Ελληνικά χρονικά σύμφωνο συμβίωσης για ομόφυλλα ζευγάρια (ζήτημα για το οποίο η Ελλάδα έχει επανειλημμένα καταδικαστεί από το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων). Το Υπουργείο έχει καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να υπάρχει πρόβλεψη για γάμο ομόφυλλων ζευγαριών (καθώς υπάρχει ισχυρή επιρροή και αντιδράσεις της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας και μεγάλου τμήματος του πληθυσμού αλλά και θρησκευτικών οργανώσεων).
Παράλληλα με την ίδρυση Οικογενειακού Δικαστηρίου, θα προβλέπεται και υποχρεωτική διαμεσολάβηση, πριν οι γονείς καταφύγουν στα Δικαστήρια. Η διαμεσολάβηση θα ανατίθεται σε εξειδικευμένους οικογενειακούς διαμεσολαβητές που θα βοηθούν τους γονείς να βρουν μία κοινώς αποδεκτή λύση στη διαφωνία τους. Η υπόθεση θα εισάγεται στο Δικαστήριο μόνο εφόσον αποτύχουν οι απόπειρες διαμεσολάβησης. Το Δικαστήριο θα στελεχώνεται από ένα μόνο δικαστή και δικαστικούς λειτουργούς με εξειδίκευση στο Οικογενειακό Δίκαιο. Οι γονείς θα μπορούν να ζητούν τη βοήθεια του Οικογενειακού Δικαστηρίου, αλλά και συμβουλές και ενημέρωση για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους. Οι αποφάσεις του Δικαστηρίου θα υπόκεινται σε έφεση με το Δευτεροβάθμιο Δικαστήριο να αποτελείται επίσης από ένα δικαστή και να υποχρεώνει τους διαδίκους να επιχειρήσουν συμβιβασμό μέσω διαμεσολάβησης, πριν επιληφθεί της υπόθεσης. Όσον αφορά τα συναινετικά διαζύγια, θα παραμείνουν εν ισχύ οι υπάρχουσες διατάξεις.
Μεγάλες αλλαγές αναμένονται και στο δίκαιο της υιοθεσίας αλλά και της συμμετοχής στα αποκτήματα συζύγων (αναμένεται να διευρυνθεί ο κατάλογος των προσώπων που θα μπορούν να υιοθετούν και η διαδικασία να γίνει πιο ευέλικτη).
Μία ακόμη ριζοσπαστική αλλαγή θα είναι η προστασία της κοινής επιμέλειας των παιδιών (μία στάση που έχουν ήδη υιοθετήσει οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης). Η διατροφή των παιδιών θα υπολογίζεται βάσει ενός πιο αντικειμενικού συστήματος. Έως τώρα, οι δύο γονείς έπρεπε να αποδείξουν (με έγγραφα και μάρτυρες) την οικονομική δυνατότητα τους και το Δικαστήριο μππορούσε να δεχτεί ή να απορρίψει τους υποκειμενικούς ισχυρισμούς των γονέων. Σύμφωνα με το νέο σύστημα, ο Δικαστής θα έχει στη διάθεσή του έναν ειδικό Πίνακα των αναγκαίων εξόδων του παιδιού, σύμφωνα με τον οποίο θα καθορίζει τα απαραίτητα έξοδα (για την καταβολή των οποίων θα ευθύνονται και οι δύο γονείς σύμφωμα με τις οικονομικές τους δυνατότητες). Σκοπός και φιλοδοξία του νομοθέτη είναι το νέο πιο αντικειμενικό σύστημα να δώσει τέλος στις διαρκείς διαμάχες, μηνύσεις και αλληλοκατηγορίες των δύο γονέων (οι οποίες είναι συχνά καταστροφικές για τα παιδιά που βρίσκονται στη μέση των διενέξεων).
Σχόλιο του συγγραφέα: Είμαστε απόλυτα σύμφωνοι με τις προτεινόμενες αλλαγές αλλά θα περιμένουμε την τελική νομοθεσία πριν αποφασίσουμε. Δυστυχώς υπάρχει μεγάλη προϊστορία σε φιλόδοξα σχέδια και προτάσεις που στο τέλος παραμένουν ακριβώς αυτό: φιλόδοξα σχέδια και προτάσεις….
